微分と積分(calculus)
1 微分係数と導関数
\[例題1 次の関数を微分せよ。\] \[(1)f(x)=x^3 導関数の定義に従って\hspace{2cm}(2)y=2x^3+3x^2-5x+2\] 下の例題2と共に,limit,derivative2 導関数の応用
\[例題1 点A(3,-4)から曲線 y=x^2-3xへ引いた接線の方程式を求めよ。\]3 積分法
\[例題1 次を積分せよ。\\微分と積分(calculus)
1 微分係数と導関数
limit(f,x,a) は f の x を a に近づけたときの極限。(%i1) | limit(((x+h)^3-x^3)/h, h, 0); |
(%i2) | diff(2*x^3+3*x^2-5*x+2,x); |
(%i3) | diff(f(x)*g(x),x); |
2 導関数の応用
\[例題1 点A(3,-4)から曲線 y=x^2-3xへ引いた接線の方程式を求めよ。\] \[例題2 関数 f(x)=4x^3-3x^2-6x+2の増減を調べ,極値を求めよ。\\また,区間-1\le x\le2における最大値と最小値を求めよ。\] \[例題3 関数 f(x)=x^3+ax^2+bx-1が\\(%i4) |
tangentLine(a,b,f):=block( f(x):=f, g(x):=diff(f,x), if b=f(a) then print("y=",expand(subst(a,x,g(x))*(x-a)+b)), h(p):=subst(p,x,g(x))*(x-p)+subst(p,x,f(x)), l:solve(subst(p,x,g(x))*(a-p)+subst(p,x,f(x))=b,p), for i:1 thru length(l) do print("y=",expand(ev(h(p),l[i]))) )$ |
(%i5) | tangentLine(3,-4,x^2-3*x)$ |
(%i6) |
maxmin(f):=block( f(x):=f, g(x):=diff(f(x),x), h(x):=diff(g(x),x), l:solve(g(x)=0,x), for i:1 thru length(l) do block( if subst(ev(x,l[i]),x,h(x))<0 then s:"Local Max:" else if subst(ev(x,l[i]),x,h(x))>0 then s:"Local Min:" else s:"inflection point", print(s,"x=",ev(x,l[i]),",y=",subst(ev(x,l[i]),x,f(x))) ) )$ |
(%i7) | maxmin(4*x^3-3*x^2-6*x+2)$ |
(%i8) | wxplot2d([4*x^3-3*x^2-6*x+2],[x,-1,2]); |
(%i9) | integrate((x-1)*(x-3),x); |
(%i10) | load(draw)$ |
(%i11) | f:x^3-3*x$ |
(%i12) | a:-3$ |
(%i13) |
draw(delay = 100,file_name = "zzz", terminal = 'animated_gif, gr2d(yrange = [-3.5,3.5], label([sconcat("a=",a),1,0.3]), explicit(f,x,-3,3),xaxis = true, explicit(a,x,-3,3),xaxis = true ), gr2d(yrange = [-3.5,3.5], label([sconcat("a=",a+1),1,0.3]), explicit(f,x,-3,3),xaxis = true, explicit(a+1,x,-3,3),xaxis = true ), gr2d(yrange = [-3.5,3.5], label([sconcat("a=",a+2),1,0.3]), explicit(f,x,-3,3),xaxis = true, explicit(a+2,x,-3,3),xaxis = true ), gr2d(yrange = [-3.5,3.5], label([sconcat("a=",a+3),1,0.3]), explicit(f,x,-3,3),xaxis = true, explicit(a+3,x,-3,3),xaxis = true ), gr2d(yrange = [-3.5,3.5], label([sconcat("a=",a+4),1,0.3]), explicit(f,x,-3,3),xaxis = true, explicit(a+4,x,-3,3),xaxis = true ), gr2d(yrange = [-3.5,3.5], label([sconcat("a=",a+5),1,0.3]), explicit(f,x,-3,3),xaxis = true, explicit(a+5,x,-3,3),xaxis = true ), gr2d(yrange = [-3.5,3.5], label([sconcat("a=",a+6),1,0.3]), explicit(f,x,-3,3),xaxis = true, explicit(a+6,x,-3,3),xaxis = true ) )$ |
(%i14) |
apply(draw, append([terminal=animated_gif, delay=50], makelist(gr2d(title = "constant separation", xrange = [-3,3], yrange = [-3.5,3.5], label(["y=x^3-3*x",-1.5,-2.5]), label(["y=a",2.5,a+0.1]), label([sconcat("a=",a),1,0.3]), label([sconcat("solution:", if abs(a)>2 then "1" elseif abs(a)=2 then "2" else "3"),-1,-0.3]), explicit(x^3-3*x,x,-3,3),xaxis = true,yaxis=true, explicit(a,x,-3,3),xaxis = true,yaxis=true ),a,-3,3) ) )$ |
(%i15) | load(draw)$ |
(%i16) |
with_slider_draw( k,makelist(i,i,1,7), proportional_axes = xy, xrange = [-3,3], yrange = [-4,4], xaxis=true, yaxis=true, title = "定数分離法" , label([sconcat("k=",k-4),1,2]), explicit(k-4,x,-3,3), explicit(x^3-3*x,x,-3,3) ); |
3 積分法
\[例題1 次を積分せよ。\\(%i17) | integrate((x+1)*(2*x-1), x); |
(%i18) | integrate((x-2)^2, x, 0, 3); |
(%i19) | f:x*(x-2)$ |
(%i20) | romberg(abs(f), x, 0, 3); |
(%i21) | wxplot2d([abs(f)], [x,0,3])$ |
(%i22) | integrate(-f,x,0,2)+integrate(f,x,2,3); |
(%i23) |
curve(a,b,f):=block( f(x):=f, c:b-subst(a,x,integrate(f(x),x)), return(integrate(f(x),x)+c) )$ |
(%i24) | curve(1,5,3*x^2-4*x); |
\[例題3 等式 f(x)=4x+3\int_{0}^{1}f(t)dtを満たす関数f(x)を求めよ。\\
例題4 次の等式を満たす関数f(x)と定数aの値を求めよ。\\
\int_{a}^{x}f(t)dt=3x^2-4x+1\\
例題5 2つの放物線 y=x^2-2x,y=-x^2+4で囲まれた図形の面積を求めよ。\]
積分区間が定数のものは積分それ自身を定数と置く。
微積分の基本定理をそのままやらしてみました。
a から x まで積分した関数がわかって,元の関数と a を求めるマクロです,Newton に敬意を表して。
面積はまずグラフをかいて,上の式から下の式を引いて交点から交点で積分する(交点が2つのときのみです)。
(%i25) | kill(all)$ |
(%i1) | solve(integrate(4*x+3*k,x,0,1)=k,k); |
(%i2) |
newton(f):=block( f(x):=f, print(diff(f,x)), solve(subst(a,x,f)=0,a) )$ |
(%i3) | newton(3*x^2-4*x+1); |
(%i4) |
area(f,g):=block( a:ev(x,solve(f=g,x)[1]),b:ev(x,solve(f=g,x)[2]), if a>b then (c:a,a:b,b:c), integrate(f-g,x,a,b) )$ |
(%i5) | wxplot2d([x^2-2*x,-x^2+4], [x,-2,3])$ |
(%i6) | area(-x^2+4,x^2-2*x); |
微分と積分(calculus)
1 微分係数と導関数
平均変化率:average rate of change
averageはアラブ語(damaged merchandiseの意)から;
損害を所有主が平均して分担したことから,なんだってよ。
瞬間速度:instantaneous velocity
インスタントはラーメンが最初かな。
極限値:limit(value)
収束する:converge
微分係数:derivative derive(導く)から
river(川)から導くへ,rivalも同じ川を争うからきているという
接線とか接点は2次関数で既出。
導関数:derivation
増分:increment
微分する:differentiate be different from(違い)から
定数関数:constant function
さあ,微分積分だ!calculusは計算という意味だが微積の計算にも使う。
微積は計算なんだよな。計算の元は石。
2 導関数の応用
区間:interval
増減表:increase and decrease
極大,極大値:local(relative) maximum
極小,極小値:local(relative) minimum
極値:extremum
3 積分法
原始関数:primitive function 最初がprime